Timeerli wagt bilen 21-nji sentýabrda Russiýanyň prezidenti Wladimir Putin wideo ýüzlenip, 21-nji sentýabrdan bölekleýin mobilizlenjekdigini yglan etdi we Russiýanyň Donbas sebitiniň, Zaporoge prefekturasynyň we Herson prefekturasynyň ýaşaýjylarynyň referendumda kabul eden kararyny goldaýandygyny aýtdy.
Ikinji jahan urşundan soň ilkinji mobilizasiýa
Putin öz çykyşynda "häzirki wagtda goraghanada bolan raýatlaryň, ilkinji nobatda ýaragly güýçlerde gulluk eden we belli bir harby tejribesi we degişli tejribesi bolan raýatlaryň harby gulluga çagyryljakdygyny" we "şol adamlar harby gulluga çagyryldy, güýçlere iberilmezden ozal goşmaça harby tälim almaly bolar ".Russiýanyň Goranmak ministri Sergeý Şoigu mobilizlenmegiň çäginde 300,000 ätiýaççy çagyryljakdygyny aýtdy.Şeýle hem, Russiýanyň diňe bir Ukraina bilen däl, eýsem Günbatar bilen hem söweşýändigini aýtdy.
Sişenbe güni "Roýter" habar gullugy Russiýanyň prezidenti Wladimir Putiniň bölekleýin mobilizasiýa buýrugyny yglan edendigini, bu Ikinji jahan urşundan bäri Russiýada ilkinji mobilizasiýa bolandygyny aýtdy.
Russiýanyň agzalygy boýunça referendum şu hepde geçirildi
Luhanskyň sebit lideri Mihail Miroşniçenko ýekşenbe güni Luhanskiň Russiýa goşulmak islegi boýunça referendumyň 23-nji iýuldan 27-nji iýul aralygynda geçiriljekdigini aýtdy.Donetsk sebitiniň lideri Aleksandr Puşilin şol gün Donetsk bilen Luhanskyň Russiýa goşulmak barada referendum geçirjekdigini habar berdi.Donbass sebitinden başga-da, Russiýa tarapdar Herşon we Zaporoge sebitleriniň dolandyryş işgärleri hem 20-nji aprelde 23-nji aprelden 27-nji aprel aralygynda Russiýanyň agzalygy boýunça referendum geçirjekdiklerini habar berdiler.
Russiýa Federasiýasynyň Howpsuzlyk Geňeşiniň başlygynyň orunbasary Dmitriý Medwedew ýekşenbe güni "Donbass sebitinde diňe bir ilatyň yzygiderli goralmagy üçin däl, eýsem taryhy adalatyň dikeldilmegi üçinem möhüm" referendum geçirilmelidigini aýtdy. .Russiýanyň çägine gönüden-göni hüjüm edilen halatynda Russiýa özüni goramak üçin ähli güýçlerini ulanyp biler.Şol sebäpli bu referendumlar Kiýew we Günbatar üçin gaty gorkunç ".
Bu güýçlenýän konfliktiň dünýä ykdysadyýetine we halkara söwdasyna geljekde nähili täsiri bolar?
Walýuta bazarlarynda täze hereketler
20-nji sentýabrda Europeanewropanyň esasy bir stockasynyň üçüsi hem pese gaçdy, Russiýanyň bir stockasy gaty satyldy.Habarlar bilen baglanyşykly Ukrainadaky dawa-jenjeliň belli bir derejede belli bir derejede rus aksiýa maýadarlarynyň keýpine täsir etdi.
Iňlis funtynda söwda 2022-nji ýylyň 3-nji oktýabryndan başlap, Moskwa bir Exchangeasynyň walýuta bazarynda togtadylýar diýip, Moskwa bir Exchangeasy duşenbe güni giçlik beren beýanatynda aýtdy.Bu şertnamalar funt-rublyň we funt-sterlingiň alyş-çalyş we bir exchangeadan daşary söwdasyny we öňe saýlanan söwdany öz içine alýar.
Moskwa bir exchangeasy togtadylmagynyň sebäbi hökmünde potensial töwekgelçilikleri we sterlingi arassalamakdaky kynçylyklary görkezdi.Öň ýapylan we 2022-nji ýylyň 30-njy sentýabryna çenli ýapyljak geleşikler we amallar adaty tertipde ýerine ýetiriler.
Moskwa bir exchangeasy banklar bilen yglan ediljek wagtda söwdany dowam etdirmek üçin işleýändigini aýtdy.
Mundan ozal, Putiniň gündogardaky ykdysady BBS umumy mejlisinde Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň öz bähbitlerini yzarlamagyny, hiç wagt özüňizi çäklendirmändigini, maksatlaryna ýetmek üçin hiç zatdan utanmajakdygyny, ABŞ dünýä ykdysadyýetiniň düýbüni ýykandygyny aýtdy. Sargyt, dollar we funt ynamyny ýitirdi, Russiýa olary ulanmakdan ýüz öwürmeli.
Aslynda, rubl konfliktiň ilkinji günlerinde gark bolansoň güýçlendi we häzirki wagtda 60 dollara çenli durnukly.
CICC-iň baş ykdysatçysy Peng Wensheng, rublyň bazara baha bermeginiň esasy sebäbiniň, hakyky aktiwleriň ähmiýetiniň artmagy fonunda Russiýanyň möhüm energiýa öndürijisi we eksportçysy hökmünde pozisiýasynyň bardygyny aýtdy.Russiýanyň soňky tejribesi, globallaşma we maliýeleşdirme garşy kontekstde hakyky aktiwleriň ähmiýetiniň ýokarlanýandygyny we harytlaryň ýurduň walýutasy üçin goldaw rolunyň ýokarlanjakdygyny görkezýär.
Türk banklary rus töleg ulgamyndan ýüz öwürýärler
Russiýa bilen Günbatar ýurtlarynyň arasyndaky maliýe çaknyşygyna goşulmazlyk üçin Türkiýäniň Senagat Banky we Deniz Bank 19-njy sentýabrda Russiýanyň Mir töleg ulgamyny ulanmagy togtatjakdyklaryny habar berdiler, CCTV News we Türk metbugaty ýerli wagt bilen 20-nji sentýabrda habar berdiler .
"Mir" töleg ulgamy, Russiýanyň Merkezi Banky tarapyndan 2014-nji ýylda işe girizilen töleg we hasaplaşyk ulgamy bolup, ony köp daşary ýurtlarda we sebitlerde ulanyp bolýar.Russiýa bilen Ukrainanyň arasyndaky konflikt başlanaly bäri, Türkiýe Günbataryň Russiýa garşy sanksiýalaryna gatnaşmajakdygyny we Russiýa bilen kadaly söwdany dowam etdirýändigini mälim etdi.Mundan ozal bäş sany türk banky “Mir” töleg ulgamyny ulanyp, rus syýahatçylaryna Türkiýä baranda töleg we pul harçlamagy aňsatlaşdyrýardy.Türkiýäniň Gazna we maliýe ministri Ali Naibati, rus syýahatçylarynyň Türkiýäniň kyn ykdysadyýeti üçin möhümdigini aýtdy.
Global azyk önümleriniň bahasy ýokarlanmagyny dowam etdirer
Ixin maýa goýum institutynyň baş ykdysatçysy we gözleg institutynyň müdiri Lian Ping, Russiýa bilen Ukrainanyň arasyndaky konfliktiň azyk üpjünçiligi ýetmezçiliginiň we azyk önümleriniň bahasynyň önümçilik we söwda nukdaýnazaryndan ýokarlanýandygyny aýtdy.Netijede, dünýäniň käbir ýerlerinde, esasan ösýän ýurtlarda adamlar ýerli sosial durnuklylyga we ykdysady dikelişe täsir edýän açlyk howpuna düşýärler.
Jenap Putin ýedinji Gündogar Ykdysady Forumynyň umumy mejlisinde Günbataryň oba hojalyk önümlerini we dökünleri Russiýa eksport etmek baradaky çäklendirmeleriniň ýeňilleşdirilendigini, ýöne azyk önümleriniň bahasynyň ýokarlanmagyna sebäp bolýan mesele doly çözülmändigini aýtdy.Halkara jemgyýetçiligi azyk önümleriniň bahasynyň ýokarlanmagyny duruzmak üçin bilelikde işlemeli.
“Zhongtai Securities” -iň baş makro analitigi Çen Sing, Russiýa bilen Ukrainanyň arasyndaky konflikt başlanaly bäri global azyk üpjünçiligi zynjyryna çynlakaý täsir edendigini we azyk önümleriniň halkara bahalarynyň ýokarlanýandygyny aýtdy.Soňra halkara bahalar has gowy önümçilik garaşyşlaryndan we Ukrainanyň galla eksportynda öwrülişikden yza galdy.
Emma Çen, Europeewropada dökün üpjünçiliginiň ýetmezçiliginiň Europeanewropadaky gaz krizisiniň dowam etmegi bilen güýz ekinleriniň ekilmegine täsir edip biljekdigini aýtdy.Bu aralykda, Russiýa bilen Ukrainanyň arasyndaky konflikt azyk önümçiligini çäklendirýär we Hindistanyň tüwi eksportyna nyrhlar girizilmegi gaýtadan üpjünçilige howp salýar.Dökünleriň ýokary bahasy, Russiýa-Ukraina konflikti we Hindistandan eksport nyrhlary sebäpli halkara azyk bahalarynyň ýokarlanmagyna garaşylýar.
Çen, Russiýa-Ukraina konflikti başlandan soň, geçen ýyl bilen deňeşdirilende Ukrainanyň galla eksportynyň 50 göterimden gowrak azalandygyny aýtdy.Russiýanyň bugdaý eksporty hem täze oba hojalygynyň ilkinji iki aýynda dörtden bir esse azaldy.Gara deňiz portunyň açylmagy azyk basyşyny ýeňilleşdiren hem bolsa, Russiýa bilen Ukrainanyň arasyndaky konflikt gysga möhletde çözülip bilinmez we azyk önümleriniň bahasy ýokary basyş bolup galýar.
Nebit bazary näçeräk möhüm?
Haitong geljekki energiýa gözleg müdiri Anang An, Russiýanyň harby mobilizasiýanyň bir bölegini yglan edendigini, gözegçilik töwekgelçiliginden geosyýasy ýagdaýyň hasam ýokarlanýandygyny, habarlar gysga wagtyň içinde nebitiň bahasynyň ýokarlanýandygyny aýtdy.Möhüm strategiki material hökmünde nebit muňa gaty duýgur we bazar gysga möhletli bazar stresine garşy geosyýasy töwekgelçilik baýlygyny tiz berdi.Aragdaý ýaramazlaşsa, güýçli energiýa üçin günbatar Russiýa garşy sanksiýalar we Aziýanyň alyjylarynyň rus nebitini satyn almagynyň öňüni alsa, bu Russiýanyň çig nebit üpjünçiligini garaşylýandan az edip biler, bu nebite getirýän goldawy goldamaly, ýöne bazaryň döwründe başdan geçirenlerini göz öňünde tutsaň Artykmaç garaşylýan Russiýa garşy girizilen sanksiýalaryň birinji ýarymy ýitginiň ilkinji ýyllarynda üýtgedildi, Täsir wakalaryň ýüze çykmagy bilen yzarlanmalydyr.Mundan başga-da, orta we uzak möhletleýin döwürde söweşiň geriminiň giňelmegi bazaryň sagdyn ösmegine amatly däl dünýä ykdysadyýeti üçin esasy negatiwdir.
"Şu aýyň birinji ýarymynda Russiýanyň deňiz ýakasyndaky çig nebit eksporty birden pese gaçdy. Düýnki mobilizasiýa habarlarynda nebitiň bahasy düýpgöter üýtgäp, portlaryndan çig mal iberilmegi bir günde 900,000 barrele çenli azaldy. Biz nyrhlary ýokarlandyrýarys. inflýasiýanyň öňüni almak, nebitiň bahasy üpjünçiligiň esasy üýtgeýänleriniň mundan beýläk ýaramazlaşmagyny dowam etdirmez diýip pikir edýär, meselem Russiýada häzirki çig nebit üpjünçiligi logistika üýtgese-de, ýitgiler çäklidir, ýöne ýokarlanandan soň bar bolan problemalary üpjün etmek, soňra gysga möhletde göterim mukdaryny ýokarlandyrmak bahalary basmak kyn bolar ".“Citic Futures” analitigi Yangaň Jiaming aýtdy.
Ukrainada Europeewropa zyýany barmy?
Dawa-jenjeliň ilkinji günlerinde köp guramalar Russiýanyň şu ýyl ykdysady görkezijileriniň 10% pese gaçjakdygyny çakladylar, emma häzirki wagtda ýurt olaryň pikir edişinden has gowulaşýar.
Resmi maglumatlara görä 2022-nji ýylyň birinji ýarymynda Russiýanyň jemi içerki önümi 0,4% pese gaçdy.Russiýanyň, nebit we gaz ýaly energiýa önümçiliginiň azalýandygyny, emma bahalaryň ýokarlanýandygyny we ikinji çärýekde häzirki hasabyň profisitiniň 70,1 milliard dollardan geçendigini, 1994-nji ýyldan bäri iň ýokary görkezijiniň bardygyny bellemelidiris.
Iýul aýynda Halkara Walýuta Gaznasy şu ýyl Russiýa üçin jemi içerki önümiň çaklamasyny 2 göterim ýokarlandyryp, 6 göterim azaljakdygyny çaklady.HPG, Günbataryň sanksiýalaryna garamazdan, Russiýanyň öz täsirini öz içine alýandygyny we içerki islegiň käbir durnuklylygy görkezendigini aýtdy.
EPT tarapyndan Gresiýanyň öňki premýer-ministri Aleksis Tsiprasyň Russiýa-Ukraina konfliktinde Europeewropanyň iň uly geosyýasy ýitgisiniň bardygyny, ABŞ-nyň ýitirjek zadynyň ýokdugyny aýtdy.
Shanghaiewropa Bileleşiginiň (EUB) energiýa ministrleri duşenbe güni gyssagly ýygnak geçirip, energiýa çykdajylarynyň ýokarlanmagynyň öňüni almak we energiýa üpjünçiligi krizisini ýeňilleşdirmek boýunça ýörite çäreleri ara alyp maslahatlaşdy diýip, Şanhaý Jiao Tong uniwersitetiniň Karbon bitarap ösüş institutynyň gözlegçisiniň kömekçisi You Ting aýtdy.Bularyň arasynda energiýa kompaniýalaryna düşýän girdeji salgydy, elektrik energiýasynyň marginal bahasy we Russiýanyň tebigy gazynyň bahasy.Şeýle-de bolsa, ýygnakdan agza ýurtlaryň arasyndaky uly içerki tapawutlar sebäpli ozal Russiýanyň gazynyň bahasynyň çäklendirilmegi bilen baglanyşykly aladalaryň netijesi yglan edildi.
.B üçin jedelleriň öňüni almak we bilelikde bolmak sowukdan gutulmagyň güýçli usulydyr, ýöne bu gyş amaly basyşlar we Russiýa garşy berk tutumlar sebäpli soňky ýyllarda "iň sowuk" we "iň gymmat" bolmagy ähtimal. Ududing aýtdy.
Iş wagty: 23-2022-nji sentýabr